ตลาดสินค้าเกษตรและจักรกลการเกษตรใน สปป.ลาว
สปป.ลาว เป็นประเทศเกษตรกรรม เช่นเดียวกับประเทศไทย ดังเห็นได้จากพื้นที่ในการทำเกษตรกรรมและกสิกรรมต่าง ๆ สินค้าเกี่ยวกับการเกษตรถือเป็นสินค้าทุนที่สำคัญ เพื่อจะนำมาใช้ในการพัฒนาภาคเกษตรกรรม ซึ่งการทำเกษตรกรรมสมัยใหม่จำเป็นต้องอาศัยความก้าวหน้าทางวิทยาการด้านการเกษตร และเทคโนโลยี มาช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต
สินค้าเกี่ยวกับการเกษตรที่มีโอกาสของไทย ได้แก่ เครื่องมือ อุปกรณ์เครื่องจักรกลการเกษตรขนาดเล็ก ปุ๋ยและเคมีภัณฑ์ ซึ่งสปป.ลาวจัดเป็นประเทศที่มีทรัพยากรธรรมชาติ ที่อุดมสมบรูณ์ มีพื้นที่ที่มีศักยภาพสูงในการเพาะปลูก แต่เนื่องจากการเกษตรนี้ค่อนข้างพัฒนาช้าด้วยข้อจำกัดเรื่องการเข้าถึงแหล่งทุน ตลาด และเทคโนโลยี ส่งผลให้คุณภาพของผลผลิตยังไม่ได้มาตรฐาน รัฐบาล สปป.ลาว จึงได้วางเป้าหมายที่จะส่งเสริมการเพาะปลูก การส่งออกและแปรรูปการเกษตรในประเทศให้มากยิ่งขึ้นกว่าการส่งออกสินค้าขั้นต้น ด้วยการพัฒนาปรับปรุงพื้นที่การเกษตรใหม่ ๆ การจัดหาแหล่งชลประทานและเทคโนโลยีสมัยใหม่ เพื่อพัฒนาสินค้าให้ทันสมัยและมีความหลากหลายมากยิ่งขึ้น ดังนั้น จึงมีความจำเป็นต้องจัดหาสินค้าเกี่ยวกับการเกษตรเข้ามาช่วยให้บรรลุเป้าหมายที่วางไว้
เครื่องมือและอุปกรณ์รวมถึงเครื่องจักรกลการเกษตรขนาดเล็ก สำหรับธุรกิจ SMEs ที่จะ เข้ามาดำเนินการค้านั้น ควรพิจารณาสินค้าเครื่องจักร และสินค้าสนับสนุนการเกษตรที่มีวิธีการ ใช้งานที่ง่าย ราคาย่อมเยา เพื่อให้คนในท้องถิ่นซึ่งมีรายได้น้อยได้มีโอกาสซื้อ และส่วนใหญ่เกษตรกรของสปป.ลาว มีการศึกษาไม่มาก ควรจัดหาอุปกรณ์เครื่องจักรที่สามารถเข้าใจวิธีการ ใช้งานง่าย สามารถควบคุมการทำงาน ซ่อมแซม และบำรุงรักษาได้ด้วยตนเอง เครื่องมือและอุปกรณ์การเกษตรที่มีขนาดเล็กและราคาถูก ได้แก่ เครื่องสีข้าวขนาดเล็ก รถไถเดินตาม เครื่องใส่ปุ๋ย เครื่องสูบน้ำ และเครื่องพ่นยาฆ่าแมลง ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นเครื่องพ่นยาฆ่าแมลงที่โยกด้วยมือ ถึงแม้ว่าเกษตรกรชาวลาวจะมีการใช้เครื่องมือทุ่นแรง และเครื่องจักรกลเกษตรอยู่น้อยมากก็ตาม แต่จากการที่เริ่มหันมาเพาะปลูกเพื่อการค้าเช่นข้าวโพด ยางพารา แทนการปลูกเพื่อการบริโภค ภายในครัวเรือนมากยิ่งขึ้น ความต้องการเครื่องมือทุ่นแรงและเครื่องจักรกลเกษตรจึงน่าจะเพิ่มสูงขึ้นด้วย อย่างไรก็ตาม คู่แข่งจากประเทศจีนก็มีการนำสินค้าดังกล่าวเข้ามาจัดจำหน่ายในหลากหลายรูปแบบและมีราคาถูก เหมาะแก่กำลังซื้อของประเทศนี้ แต่มีข้อด้อยตรงที่คุณภาพไม่ดี เสียง่าย แตกต่างจากไทยที่มีคุณภาพดี ทนทาน
ในส่วนของปุ๋ยและเคมีภัณฑ์นั้น เนื่องจากการเกษตรของสปป.ลาวเริ่มมีการใช้สารเคมีบ้าง ดังนั้นหากจะดำเนินการค้าปุ๋ย จึงควรเน้นที่ปุ๋ยอินทรีย์มากกว่าปุ๋ยเคมีหรือปุ๋ยวิทยาศาสตร์ที่มีราคาแพงกว่า ซึ่งปุ๋ยอินทรีย์ได้แก่ ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยพืชสดและวัสดุเหลือใช้จากโรงงานอุตสาหกรรมบางชนิด37เช่น โรงงานผงชูรส โรงงานน้ำตาล และโรงงานสุรา จึงเป็นการสร้างประโยชน์ด้วยการสร้างคุณค่าการตลาดของปุ๋ยให้สูงขึ้น
ทั้งนี้รัฐบาลไทยมีนโยบายส่งเสริมความร่วมมือระหว่างกันโดยเฉพาะโครงการ Contract Farming ใน สปป.ลาว ริเริ่มที่แขวงจำปาสักตรงข้ามกับจังหวัดอุบลราชธานี และแขวงอุดมไชยตรงข้ามกับจังหวัดเลย
จุดแข็ง |
จุดอ่อน |
|
|
โอกาส |
อุปสรรค |
|
|
จากการที่ สปป.ลาว ให้ความสำคัญกับการพัฒนาภาคเกษตรกรรม และส่งเสริมให้มีการนำวิทยาการและเทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ามาใช้ในขบวนการผลิต เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตให้เพิ่มสูงขึ้น ทำให้ความต้องการสินค้าในกลุ่มนี้เพิ่มสูงขึ้นตามมา ซึ่งสินค้าไทยที่มีศักยภาพทางการค้าคือเครื่องสีข้าว รถไถขนาดเล็ก เครื่องใส่ปุ๋ย เครื่องสูบน้ำ เครื่องพ่นยาฆ่าแมลง ปุ๋ยอินทรีย์ และเครื่องบรรจุหีบห่อสินค้าแปรรูป ซึ่งจากการผลการประเมินปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซื้อของผู้บริโภคจะเห็นได้ว่าหากสินค้าเป็นสินค้าที่มุ่งเน้นเพื่อการจำหน่ายนักลงทุนเกษตรรายใหญ่ จะมุ่งเน้นที่ผลิตภัณฑ์ที่มีชื่อเสียงมายาวนาน คุณภาพสูง แข็งแรง ทนทาน มีบริการหลังการขาย ดังนั้นควรให้ความสำคัญอย่างมากกับการวางกลยุทธ์การตลาดด้านผลิตภัณฑ์ และช่องทางการจัดจำหน่าย ในขณะที่ด้านราคาและการส่งเสริมการขาย จะมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจซื้ออยู่ในระดับปานกลาง แต่ถ้าเป็นกลุ่มสินค้าที่ผู้ซื้อเป็นเพียงเกษตรกรรายย่อยสามารถซื้อผลิตภัณฑ์ที่สามารถใช้งานได้ ในราคาที่ไม่สูงมากนัก และพร้อมที่จะซื้อสินค้าที่ไม่มีตรายี่ห้อหรือสินค้าลอกเลียนแบบ
การวางกลยุทธ์ทางการตลาดสามารถกระทำได้ในทุก ๆ ด้านกล่าวคือ
สินค้า : Product
สินค้าที่ส่งจำหน่ายในตลาดนี้ควรมีตราสินค้าที่ได้รับการยอมรับในด้านมาตรฐานสินค้า และเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง และมีเครื่องหมายการค้าที่ผ่านการรับรองด้านมาตรฐานของสินค้า ด้วยความมั่นใจในประสิทธิภาพและความแข็งแกร่งทนทาน ย่อมส่งผลให้ชาวลาวมีกระแสตอบรับกับสินค้าไทยเป็นอย่างดี ดังนั้นการวางกลยุทธ์ทางด้านสินค้าจึงให้ความสำคัญกับการสร้างตราสินค้า ส่งเสริมคุณภาพสินค้า และสมรรถนะการทำงานของเครื่องจักรกลและอุปกรณ์ที่คุ้มค่าต่อราคา
นครหลวงเวียงจันทน์
ในนครหลวงเวียงจันทน์ การทำการเกษตรมีทั้งการทำการเกษตรขนาดใหญ่ได้แก่ชาวต่างชาติที่ได้สัมปทานที่ดินเพื่อการเกษตร และการทำการเกษตรของเกษตรกรลาวซึ่งเป็นขนาดเล็ก กลยุทธด้านสินค้าจักรกลการเกษตรจึงควรเน้นสินค้า จักรกลการเกษตร ทั้งสำหรับไร่นาขนาดใหญ่และขนาดเล็ก
หลวงพระบาง
ในแขวงหลวงพระบาง การทำการเกษตรส่วนใหญ่เป็นการทำการเกษตรของเกษตรกรลาวซึ่งเป็นขนาดเล็ก ไม่ได้มีการเกษตรขนาดใหญ่เหมือนในแขวงอื่นที่มีการให้สัมปทานพื้นที่การเกษตรขนาดใหญ่ สินค้าจักรกลการเกษตรจึงควรเน้นสินค้า วัสดุอุปกรณ์สำหรับไร่นาขนาดเล็ก
จำปาสัก
ในแขวงจำปาสัก การทำการเกษตรมีทั้งการทำการเกษตรขนาดใหญ่ได้แก่ชาวต่างชาติที่ได้สัมปทานที่ดินเพื่อการเกษตร และการทำการเกษตรของเกษตรกรลาวซึ่งเป็นขนาดเล็ก กลยุทธด้านสินค้าจักรกลการเกษตรจึงควรเน้นสินค้า จักรกลการเกษตร ทั้งสำหรับไร่นาขนาดใหญ่และขนาด
ราคา : Price
การวางกลยุทธ์ทางด้านราคาคือตั้งราคาที่สูงกว่าประเทศคู่แข่ง โดยเฉพาะสินค้าจากจีน ควบคู่กับการสร้างความเข้าใจในเรื่องของราคาสินค้าที่เหมาะสมกับคุณภาพสินค้า เพื่อสร้างความแตกต่างจากสินค้าจากจีน ส่วนสินค้าตลาดล่างอาจจะต้องเผชิญกับการแข่งขันกับสินค้าที่นำเข้าจากจีนที่มีราคาต่ำกว่ามาก ดังนั้นการวางกลยุทธ์ทางด้านราคาอาจกระทำได้ยาก
การจัดจำหน่าย : Place
ช่องทางการจัดจำหน่ายนั้นก็มีตั้งแต่ไม่ยุ่งยากซับซ้อนมากนัก โดยอาจจะมีช่องทางการจัดจำหน่ายโดยตรง (Direct Channel) จากผู้ผลิตไปยังผู้บริโภค โดยพนักงานขายของบริษัทในไทยที่ไม่ต้องผ่านคนกลางไปจนถึงรูปแบบของช่องทางการจัดจำหน่ายสองระดับ สามระดับ หรือมากกว่านั้น โดยควรเพิ่มร้านค้าที่เป็นตัวแทนจำหน่ายให้มากยิ่งขึ้น
นครหลวงเวียงจันทน์
สินค้าที่วางจำหน่ายส่วนใหญ่ จะวางอยู่ตามร้านค้าที่เป็นตัวแทนจำหน่ายเครื่องจักรกลการเกษตรที่กระจายอยู่ย่านการค้าและตลาดหนองด้วง ในนครหลวงเวียงจันทน์ นอกจากนี้ จากการที่นครหลวงเวียงจันทน์มีเขตแดนติดต่อไทย ไม่ไกลจากจังหวัดหนองคายและอุดธานี ช่องทางการจัดจำหน่ายตามร้านค้า และตัวแทนจำหน่ายที่จังหวัดทั้งสอง ก็เป็นอีกช่องทางหนึ่งที่สำคัญ
หลวงพระบาง
สินค้าที่วางจำหน่ายส่วนใหญ่ จะวางอยู่ตามร้านค้าที่เป็นตัวแทนจำหน่าย เครื่องจักรกลการเกษตรที่กระจายอยู่ย่านการค้าและตลาดสำคัญๆ ในแขวงหลวงพระบาง เช่น ตลาดโพสี
จำปาสัก
สินค้าที่วางจำหน่ายส่วนใหญ่ จะวางอยู่ตามร้านค้าที่เป็นตัวแทนจำหน่ายเครื่องจักรกลการเกษตรที่กระจายอยู่ย่านการค้าและบริเวณหน้าตลาดดาวเรือง ในแขวงจำปาสัก นอกจากนี้ จากการที่แขวงจำปาสักมีเขตแดนติดต่อไทยด้านจังหวัดอุบลราชธานี ช่องทางการจัดจำหน่ายตามร้านค้า และตัวแทนจำหน่ายที่จังหวัดอุบลราชธานี ก็เป็นอีกช่องทางหนึ่งที่สำคัญ
การส่งเสริมการขาย : Promotion
กลยุทธ์การส่งเสริมการขายควรมุ่งเน้นการสร้างความรู้จักในตราสินค้า (Brand Awareness) เข้าใจและสร้างความรู้ความเข้าใจในตราสินค้า (Brand Knowledge) เพื่อให้ผู้ซื้อมีความเชื่อมั่นในตัวสินค้า
สินค้าในกลุ่มนี้บางอย่างเป็นเรื่องทางเทคนิค เกษตรกรอาจไม่มีความรู้ ความเข้าใจ ผู้ผลิตและพ่ออาจจะต้องมีโชวรูม ห้องสาธิต เพื่อให้ความรู้ในผลิตภัณฑ์แก่เกษตรกร
นอกจากนี้อาจมีการแถมสินค้าอื่น ๆ หรือสินค้าตัวอย่างบ้าง เช่น การขายพ่วงร่วมกับสินค้าปุ๋ย หรือสินค้าอุปโภคบริโภค หรือการมอบส่วนลดกรณีซื้อหลายชิ้น เป็นต้น ทั้งนี้อาจจะต้องขึ้นอยู่กับการนำเสนอของบริษัทแม่
ในกรณีที่เป็นสินค้าจักรกลการเกษตรขนาดใหญ่ ที่มีราคาสูง ผู้ผลิตหรือพ่อค้าไทยควรจะแหล่งเงินทุนเพื่อให้เกษตรกรลาวซึ่งมีรายได้มากสามารถซื้อโดยผ่อนชำระเป็นงวด ๆ ซึ่งอาจจำกำหนดระยะเวลาผ่อนไม่ยาวนัก จะช่วยกระตุ้นยอดขายได้มาก
นครหลวงเวียงจันทน์
สำหรับการโฆษณาประชาสัมพันธ์อาจใช้การนำเสนอขายสินค้าผ่านทาง Catalog และการโฆษณาผ่านทีวีในประเทศไทย ส่วนสื่อสิ่งพิมพ์ อาทิ โปสเตอร์ โบชัวร์ และวารสารสิ่งพิมพ์อื่น ๆ เป็นต้น แม้ว่าจะยังอยู่ในวงจำกัดที่แคบอยู่แต่ก็สามารถกระทำได้เช่นกัน
ชาวเวียงจันทน์นิยมฟังวิทยุท้องถิ่นของจังหวัดอุดรธานี และหนองคาย การโฆษณาสินค้าผ่านวิทยุท้องถิ่นของจังหวัดอุดรธานี และหนองคายก็เป็นช่องทางที่มีประสิทธิภาพและประหยัด
นอกจากนี้อาจจะโฆษณาผ่านทางสื่อท้องถิ่นของสปป,ลาว อาทิ หนังสือพิมพ์ท้องถิ่น และโปสเตอร์ เป็นต้น
หลวงพระบาง
สำหรับการโฆษณาประชาสัมพันธ์อาจใช้การนำเสนอขายสินค้าผ่านทาง Catalog และการโฆษณาผ่านทีวีในประเทศไทย ส่วนสื่อสิ่งพิมพ์ อาทิ โปสเตอร์ โบชัวร์ และวารสารสิ่งพิมพ์อื่น ๆ เป็นต้น แม้ว่าจะยังอยู่ในวงจำกัดที่แคบอยู่แต่ก็สามารถกระทำได้เช่นกัน
นอกจากนี้อาจจะผ่านทางสื่อท้องถิ่นของสปป,ลาว อาทิ หนังสือพิมพ์ท้องถิ่น และโปสเตอร์ เป็นต้น
จำปาสัก
สำหรับการโฆษณาประชาสัมพันธ์อาจใช้การนำเสนอขายสินค้าผ่านทาง Catalog และการโฆษณาผ่านทีวีในประเทศไทย ส่วนสื่อสิ่งพิมพ์ อาทิ โปสเตอร์ โบชัวร์ และวารสารสิ่งพิมพ์อื่น ๆ เป็นต้น แม้ว่าจะยังอยู่ในวงจำกัดที่แคบอยู่แต่ก็สามารถกระทำได้เช่นกัน
ชาวจำปาสักสามารถรบฟังวิทยุท้องถิ่นของจังหวัดอุบลราชธานีได้ การโฆษณาสินค้าผ่านวิทยุท้องถิ่นของจังหวัดอุบลราชธานีก็เป็นช่องทางที่มีประสิทธิภาพและประหยัด
นอกจากนี้อาจจะโฆษณาผ่านทางสื่อท้องถิ่นของสปป,ลาว อาทิ หนังสือพิมพ์ท้องถิ่น และโปสเตอร์ เป็นต้น
พนักงานบริการ : People
พนักงานการให้บริการใน สปป.ลาว ซึ่งส่วนใหญ่เป็นคนท้องถิ่นจะยังขาดความรู้ความสามารถ และประสบการณ์เกี่ยวกับงานด้านนี้ ดังนั้นการเพิ่มทักษะความชำนาญให้กับบุคลากรจึงเป็นเรื่องสำคัญ โดยอาจทำความร่วมมือกับสถาบันทางด้านช่างเทคนิคทั้งทางฝั่งไทยและทาง สปป.ลาว หรืออาจจะเปิดโอกาสให้นักเรียนที่มีความรู้มาฝึกงานด้วย
กระบวนการให้บริการ : Process
การให้บริการถือเป็นหัวใจสำคัญของการครองใจลูกค้า ซึ่งพนักงานผู้ให้บริการจะต้องมีจิตสำนักที่ดีต่อการให้บริการ และตั้งใจให้บริการ การให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์แก่ลูกค้า การสาธิตสินค้าที่สำคัญคือควรเน้นความรวดเร็วในการให้บริการเพื่อสร้างความประทับใจแก่ลูกค้า ที่ไม่ต้องการสูญเสียเวลามากนัก
บรรยากาศในการให้บริการ : Physical evidence
นครหลวงเวียงจันทน์
การสร้างบรรยากาศในการให้บริการ สามารถกระทำได้โดยอาจจะเปิดร้านโชว์รูมที่จังหวัดหนองคาย หรืออุดรธานี รวมถึงทางฝั่งลาวที่สะดุดตา การโชว์สินค้าและแสดงสมรรถนะของสินค้า
หลวงพระบาง
การสร้างบรรยากาศในการให้บริการ สามารถกระทำได้โดยอาจจะเปิดร้านโชว์รูมที่หลวงพระบางที่สะดุดตา การโชว์สินค้าและแสดงสมรรถนะของสินค้า
จำปาสัก
การสร้างบรรยากาศในการให้บริการ สามารถกระทำได้โดยอาจจะเปิดร้านโชว์รูมที่จังหวัดอุบลราชธานี รวมถึงทางฝั่งลาวที่สะดุดตา การโชว์สินค้าและแสดงสมรรถนะของสินค้า
ที่มา ส่วนวิจัยและวิเคราะห์เตือนภัย สำนักข้อมูลและวิจัย
สำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม